"Afrykańska przygoda 3D - safari nad Okavango": KRÓTKA HISTRIA TECHNOLOGII 3D

"Afrykańska Przygoda3D" przedstawia niesamowite zbliżenia niektórych z najbardziej fascynujących zwierząt afrykańskich.

Oto jak działa ta technologia:

W 1838 roku Charles Wheatstone wynalazł pierwszy na świecie stereoskop, oparty na renesansowych teoriach perspektywy. Skonstruowany z wielu ustawionych pod kątem luster, jego wynalazek zawierał dwa oddzielne rysunki. Jeden dla oka lewego, a drugi dla prawego. Gdy na oba obrazki patrzono jednocześnie, urządzenie Wheatstonea tworzyło trójwymiarowy obraz.

Urządzenie to zapoczątkowało nową erę ruchomej i statycznej fotografii. Fakt, że lewe i prawe oko widzą przedmioty pod odmiennym kątem jest podstawą fotografii trójwymiarowej. Gdy patrzymy na obiekt najpierw jednym okiem, a potem drugim, obraz wydaje się lekko przesuwać. Jednak przy obu oczach otwartych te dwa obrazy, które każde oko obserwuje oddzielnie, są łączone przez nasz mózg w jeden obraz trójwymiarowy. Właśnie to nałożenie dwóch obrazów tworzy normalne dwuoczne widzenie i pozwala mózgowi właściwie odczytać głębię i odległość.

Aby odtworzyć ten proces na filmie, dwie soczewki kamery zastępują parę oczu. Filmowcy umieszczają dwie soczewki kamery trójwymiarowej mniej więcej w takiej odległości od siebie, w jakiej znajdują się ludzkie oczy. Nazywa się to odległością międzyokularową lub odległością międzyosiową, a typowe ustawienie to ich odległość wynosząca około 2 i pół cala (około 6 - 6,5 cm). W projekcji filmu trójwymiarowego dwa pojedyncze obrazy, przedstawiające perspektywę lewego i prawego oka, są jednocześnie wyświetlane na ekranie. Bez specjalnych okularów mamy wtedy wrażenie podwójnego obrazu. By skorygować ten podwójny obraz, każda soczewka okularów 3D ma specjalny filtr, który blokuje oraz przeznaczony dla drugiego oka, umożliwiając każdemu oku postrzeganie tylko jednego obrazu. Mózg interpretuje to połączenie dwóch osobnych obrazów jako jeden obraz trójwymiarowy.

Istnieje wiele sposobów wyświetlania podwójnego obrazuniezbędnego w pokazie trójwymiarowego filmu. Nie wszystkie one wymagają dwóch oddzielnych projektorów. W anaglifowym formacie filmu jednocześnie wyświetla się z jednej taśmy filmowej dwa różne, nakładające się obrazy. Jeden obraz jest zabarwiony na zielono (lub niebiesko), a drugi - na czerwono. Widzowie otrzymują okulary z jedną zieloną (niebieską) soczewką, a drugą czerwoną. Zielona soczewka blokuje czerwony obraz na ekranie, a czerwona - zielony (niebieski). Mózg przetwarza każdy oddzielny obraz w jeden obraz trójwymiarowy, czarno-biały. Aby oglądać 3D w kolorze, obrazy dla lewego i prawego oka muszą być oddzielone. Przed nastaniem dzisiejszych, wielkoformatowych kin, które używają dwóch oddzielnych, zsynchronizowanych projektorów, poprzednie metody umiejscawiały dwie 35mm klatki w różnych konfiguracjach względem siebie - albo nad i pod, albo obok siebie.

280 lat p.n.e. - matematyk Euklides prowadzi rozważania nad tym w jaki sposób dwuoczne widzenie pozwala na postrzeganie głębi obrazu.

II w. n.e. - grecki medyk Galen zauważa, że lewe i prawe oko postrzegają przedmioty pod różnym kątem, wykonuje fizjologiczne badania perspektywy widzenia i budowy nerwu wzrokowego.

XVI w. - renesansowi artyści eksperymentują z perspektywą i stereoskopowymi rysunkami, freski zawierają obiekty umieszczone poza obramowaniem, co daje złudzenie perspektywy.

1798r. - Etienne Gaspard Robertson z Belgii tworzy phantascope - prymitywny rzutnik slajdów, który przedstawia dziwne i tajemnicze obrazy, które wydają się wylewać na widzów gdy manipuluje się przesłoną na soczewce.

1838r. - sir Charles Wheatstone z Anglii tworzy pierwsze na świecie urządzenie stereoskopowe. Jest to duży przyrząd wykorzystujący serię luster skierowanych pod różnymi kątami naprzeciw pary rysunków, co tworzy iluzję głębi obrazu.

1849r. - brytyjski fizyk sir David Brewster opracowuje mniejszą i bardziej praktyczną wersję urządzenia Wheatstone'a. Brewster zastępuje lustra pryzmatycznymi, powiększającymi soczewkami, co pozwala na umieszczenie obrazu bezpośrednio przed widzem.

1851r. - stereoskop Brewstera zostaje pokazany na Wielkiej Wystawie Światowej w Paryżu i szaleństwo fotografii stereoskopowej ogarnia świat. Pół miliona stereoskopów zostaje kupionych w ciągu następnych pięciu lat.

1890. - Frederick Varley i William Friese Green patentują pierwszą kamerę kinową, która łączy obrazy dla lewego i prawego oka na pojedynczym pasku taśmy filmowej. Jednak nie ma dowodów, że zbudowano projektor do wyświetlania filmów nakręconych przy pomocy tego urządzenia.

1903r. - bracia Lumi?re we Francji kręcą pierwszy prawdziwie trójwymiarowy film pod tytułem "Przyjazd pociągu".

1915r. - premiera filmów trójwymiarowych w Astor Theatre w Nowym Yorku w dniu 10.06. Pokazywana jest trójwymiarowa wersja sztuki "Jim the Penman" i film ukazujący różne trójwymiarowe sceny z Nowego Yorku i New Jersey.

1918r. - zespół wodewilowy Keith-Abey wykorzystuje technikę 3D w swoich przedstawieniach. Publiczność zakłada czerwono-zielone anaglifowe okulary by podziwiać tancerzy oświetlonych zza sceny czerwonym i zielonym światłem. Dawało to efekt przybliżenia oglądanych postaci i poczucie ich pełnej trójwymiarowości.

1922r. - w Selwyn Theater w Nowym Yorku są pokazywane trójwymiarowe filmy podróżnicze i science-fiction. Filmy są wyświetlane techniką tradycyjną i mogą być pokazywane zarówno w technice dwuwymiarowej jak i trójwymiarowej. Filmy są kręcone techniką podwójnego fotografowania z obrazami stereo wstawianymi na co drugiej klatce tej samej taśmy filmowej.

Pierwszy anaglifowy film fabularny "Siła miłości" zostaje przedstawiony w Ambasador Hotel w Los Angeles.

1930. - na całym świecie prowadzone są eksperymenty z użyciem światłe spolaryzowanego i fotografii 3D. W USA Edwin Land opracowuje filtr polaryzujący zrobiony z niedrogiego plastiku zwanego polaroidem.

1936r. - Edwin Land prezentuje 16mm spolaryzowany trójwymiarowy film na spotkaniu Stowarzyszenia Inżynierów Filmowych w Nowym Yorku.

1939r. - Chrysler Automobile Company jako pierwsza firma zleca wykonanie trójwymiarowego filmu. "Motor Rhythm" ("Rytm pracy silnika") ukazujący pracę różnych części silnika samochodowego w rytm muzyki, został pokazany przez firmę Chryslera na Nowojorskich Targach Światowych.

1952r. - Hollywoodzkie studia sceptycznie podchodzą do możliwości tkwiących w filmach trójwymiarowych. Nadejście telewizji wprowadza rozrywkę do domu, wywołując spadek popularności kin. Jednak United Artists decyduje się na wypuszczenie trójwymiarowego filmu Archa Obolera "Bwana Devil". Pomimo słabych recenzji film zarabia prawie 100.000 USD w pierwszym tygodniu. Studio puszy się, że trójwymiarowe efekty "posadzą Ci lwa na kolanach". W 1996r. nakręcono remake "Bwana Devil" pod tytułem "The Ghost and the Darkness".

W tym roku otwarta zostaje Cinerama. Choć kosztowała 1 mln USD, to przyniosła 32 mln USD dochodu.

1953r. - ukazuje się "House of Wax" z Vincentem Price. Ironią losu reżyser filmu, Adre do Toth był niewidomy na jedno oko i nie mógł osobiście doświadczyć efektu 3D.

Ukazuje się pierwszy musical wykorzystujący technikę 3D, "Those Redheads from Seatle".

Ukazuje się "It Came from Outer Space" Jacka Arnolda.

Słynny musical "Kiss me Kate" ukazuje się w wersji dwuwymiarowej i trójwymiarowej. Film ukazuje układy taneczne w choreografii Ann Miller, Tommiego Rall, and Boba Fosse'a. Występują w nim Howard Keel i Kathryn Grayson.

Pierwszy film w technice Cinemascope, "The Robe", ukazuje się we wrześniu i odnosi natychmiastowy sukces. Tańszy niż Cinerama lub inne techniki 3D oznacza początek końca dotychczasowego 3D.

1954r. - film Alfreda Hitchcocka "M jak morderstwo" ukazuje się w technice 2D. Chociaż Hitchcock nigdy nie wyrażał zainteresowania 3D, film ten został początkowo nakręcony w technice 3D. Nikt nie wiedział o istnieniu wersji trójwymiarowej aż do roku 1970, gdy odkryto dwa zwoje taśmy filmowej podpisane "oko lewe" i "oko prawe".

"Cat Women of the Moon" zostaje wypuszczony przez Astor Pictures. Kobiety - koty ubrane w czarne rajtuzy żądają zabrania ich na Ziemię po tym, jak rakieta Ziemian ląduje na Księżycu.

1955r. - Spotkanie Hollywood z techniką 3D kończy się.

1966r. - technikę Spacevision opracowuje Robert Bernier. W technice tej obraz jest kręcony w szerokoekranowym formacie stereo, a potem klatki układane są w systemie "nad i pod", a następnie przenoszone na 35 mm kliszę.

Film Acha Obolera, "The Bubble", ukazuje się w technice Spacevision.

1967r. - w Europie ukazuje się film "Operation Tycoon" w reżyserii Alfonsa Balcazara, nakręcony w systemie 65 mm negatyw / 70 mm pozytyw.

1971r. - wyprodukowany w Hiszpanii film Henryego Egana "Frankenstein's Bloody Terror" wykorzystuje ten sam system, co "Operation Tycoon".

1974r. - włoski horror "Flash for Frankenstein" ukazuje się w technice Spacevision.

1980r. - "M jak morderstwo" Alfreda Hitchcocka ukazuje się technice 3D.

1981r. - "Comin' at Ya!" ukazuje się w technice 3D. Krytycy odrzucają film, ale publiczność reaguje entuzjastycznie. Film zarabia 8 mln USD w pierwszym roku, sygnalizując początek renesansu kina 3D.

1982r. - Paramount Pictures wypuszcza najbardziej do dziś kasowy film 3D, "Friday the 13th, Part III". Zarabiając 19 mln USD w pierwszym tygodniu, film ten zarobił o 65% więcej niż jego poprzednik.

Walt Disney Studios sprawdzają nowe możliwości 3D filmem "Magic Journeys", stworzonym dla disneyowskiego World's Epcot Center.

1983r. - Hollywood wypuszcza liczne filmy 3D, Orion Pictures wypuszcza "Amityville" 3D, Columbia Pictures wypuszcza kanadyjską kosmiczną przygodę "Spacehunter: Adventures in the Forbidden Zone", a Universal Pictures wypuszcza "Jaws 3D".

1985r. - Paramount Pictures wypuszcza "The Man Who Wasn't There". Film okazuje się klapą finansową i w oczach krytyków.

1986r. - w Vancouver w Kanadzie, na wystawie Expo '86, debiutuje film "Transitions" - pierwszy w pełni kolorowy wielkoformatowy film 3D.

Disneyland otwiera Captain Eo - 17 minutowy film 3D przedstawia w specjalnej sali projekcyjnej dźwięk dochodzący z różnych kierunków oraz laserowe i dymne efekty.

1993r. - Iwerks Enterteinment łączy trójwymiarowy film z dodatkowymi efektami specjalnymi w pomieszczeniu w postaci dymu i deszczu, by stworzyć widowisko wielozmysłowe pod tytułem "Haunts of the Olde Country at Busch Gardens", w Williamsburg w Virginii.

1995r. - Sony Pictures Classics wypuszcza "Wings of courage" - jedną z pierwszych filmowych opowieści w dużym formacie 3D. W wyreżyserowanym przez Jean-Jacques Annauda filmie grają Val Kilmer, Tom Hulce, Craig Sheffer i Elizabeth McGovern.

Sony wypuszcza także "Across the Sea of Time". Film przedstawia w dużym formacie 3D czarno-białe trójwymiarowe fotografie, dające sztuczny efekt przybliżenia, z przełomu XIX i XXw.

Universal Studios Florida w swoim parku rozrywki otwiera zbudowaną kosztem 60 mln USD atrakcję "Terminator II 3D". Wyreżyserowany przez Jamesa Camerona "Terminator II 3D" to trzy gigantyczne ekrany i scena, na której żywi aktorzy występują równolegle z akcją filmu.

1998r. - ukazuje się "3D Mania!". Jest pierwszym wielkoformatowym, trójwymiarowym filmem wyprodukowanym wyłącznie w trójwymiarze.

2000r. - alternatywna, kolorowa, anaglifowa wersja "3D Manii" wchodzi na ekrany. Ta wersja, używająca konwersji ColorCodeTM, umożliwia projekcję filmu trójwymiarowego w zwykłych, dwuwymiarowych kinach.

Na Wyspie Przygód w Universal Studios na Florydzie ukazuje się trójwymiarowa wielozmysłowa projekcja "The Amazing Adventures of Spiderman".

2002r. - zostaje wypuszczony film "SOS Planet", wyprodukowany w kooperacji z World Wide Fund for Nature - The Netherlands (WWF), z narracją Waltera Cronkite'a.

2003r. - Univeral Studios Hollywood otwiera "Shrek 4D" - opartą na popularnym filmie projekcję, w której dodatkowe efekty wzmacniają poczucie trójwymiarowości.

2005r. - ukazuje się "Wild Safari 3D: A South African Adventure".

Ukazuje się "Chicken Little" w 79 cyfrowych trójwymiarowych kinach.

2007r. - nWave Pictures kończy pracę nad "Wyprawa na księżyc" - pierwszym animowanym filmem fabularnym stworzonym w trójwymiarze do rozpowszechniania wyłącznie techniką 3D.