Dzieci Wehrmachtu

"Genialny skrót śląskich losów XX wieku" Kazimierz Kutz Dokumenty z 1943 roku podają, że podczas wojny do armii niemieckiej wcielono 300 tysięcy Górnoślązaków. Werbowano ich przede wszystkim na podstawie volkslisty, której niepodpisanie oznaczało zesłanie do obozu koncentracyjnego. Na dawnym pruskim Śląsku w 1944 na takiej liście znalazło się 90 procent ludności. W tym Alojzy Lysko, mieszkaniec Bojszowów, ojciec bohatera filmu "Dzieci Wehrmachtu". Film Mariusza Malinowskiego to dokumentalna opowieść o ludziach, którzy żyją w Polsce, ale ich ojcowie podczas II wojny światowej służyli w niemieckiej armii. "Była jakaś taka dziwna zmowa milczenia, że o tym się nie mówiło" - opowiada Alojzy Lysko (syn), główny bohater filmu. "Jedynie mówiło się gdzieś tam w domu, ale publicznie, broń Boże, żeby ktoś demonstrował pamięć o naszych ojcach". Tymczasem, jak tłumaczy profesor Ryszard Kaczmarek z Uniwersytetu Śląskiego: "Nie było się Volskdeutschem z wyboru, chcę być czy nie chcę być, tak jak w Generalnym Gubernatorstwie. Tylko było się Volksdeutschem z decyzji niemieckiego urzędnika". Do dziś jednak prawda o przeszłości wielu śląskich rodzin jest starannie ukrywana, a przynależność przodków do szeregów Wehrmachtu stała się nawet argumentem przywoływanym w wyborach prezydenckich. Dla Mariusza Malinowskiego, film "Dzieci Wehrmachtu" jest apelem o nie traktowanie historii w sposób czarno-biały. Dokument porusza bowiem przemilczane i niewygodne fragmenty najnowszej historii Polski. "Większość ludzi spoza Śląska nie ma o tych faktach bladego pojęcia i to właśnie do nich adresowany jest ten film. Wielu pewnie postara się go nie zauważyć."" - mówi reżyser. Malinowski, kiedy poznał historię Alojzego Lyski, namówił go do wyruszenia w podróż, w poszukiwaniu prawdy o losach ojca, swojego imiennika. Lysko (syn) jest znanym na Śląsku regionalistą i pisarzem, był także posłem z ramienia Prawa i Sprawiedliwości. Swojego ojca znał tylko ze zdjęcia, które matka przez lata przechowywała w słoiku ukrytym w gnoju. Ojciec, wcielony przymusowo do Wehrmachtu, nigdy nie powrócił z wojny. Poszukiwania rozpoczęły się wiele lat później w niemieckich archiwach, gdzie bohater znalazł informację o grupie żołnierzy niemieckich zabitych w styczniu 1944 roku w Jamkach na Ukrainie. Właśnie tam, w 2008 roku Alojzy Lysko odnalazł grób swojego ojca. Historia rodziny Lysków znalazła się także w wydanej w ubiegłym roku przez Muzeum Historii Polski książce "Wojenne rozstania". 45-minutowa wersja dokumentu "Dzieci Wehrmachtu" została wyprodukowana dla kanału Discovery Historia. Pełna, 70-minutowa kinowa wersja trafi do kin 3 września 2010. Dystrybutorem filmu jest Fundacja "Filmowa Warszawa".