"Nie mów fałszywego świadectwa przeciw bliźniemu swemu..."
Zofia jest profesorem etyki i na zajęciach ze studentami rozważa trudne problemy moralne. Podczas jednego z jej wykładów na audytorium pojawia się kobieta, która pyta o etyczne wytłumaczenie odmowy przechowywania Żydów w czasie drugiej wojny światowej. Po zajęciach Zofia jeszcze chwilę rozmawia z nieznajomą. Okazuje się, że jest to, dorosła już dziś, żydowska dziewczynka, której kobieta odmówiła schronienia podczas okupacji. Zofia powraca pamięcią do tamtych chwil, usiłuje wytłumaczyć Elżbiecie motywy swojej decyzji, ale nie może się uwolnić od wyrzutów sumienia...
W historii opowiedzianej w "Dekalogu 8" Kieślowski i Piesiewicz odważyli się poruszyć raczej unikaną dotychczas w kinie polskim kwestię żydowską, nadając jej równocześnie bardzo uniwersalny, etyczny wymiar. Elżbieta, która zjawia się w poukładanym życiu Zofii jak wyrzut sumienia, zmusza starszą kobietę do odpowiedzenia sobie na pytanie o to, czy ważniejsza jest prawda czy pozorny spokój. Zofia, która przez dziesiątki lat spychała w głąb nieświadomości poczucie winy, musi stanąć twarzą w twarz z człowiekiem, którego swego czasu w pośredni sposób skazała na śmierć. Kobiety początkowo znaczą dla siebie tyle co koszmarne wspomnienia. Z czasem starają się odnaleźć drogę do zrozumienia i przebaczenia.
"Dekalog" - oszczędny formalnie cykl filmowy - w 1988 roku stał się prawdziwym objawieniem dla widzów i krytyki, nie tylko w Polsce, ale i za granicą. Oryginalna, a zarazem niezwykle prosta koncepcja, aby każdy z odcinków cyklu oprzeć na kolejnym nakazie chrześcijańskiego kodeksu moralnego okazał się doskonałym pretekstem, aby powrócić do kilku najprostszych, ale zarazem najistotniejszych pytań.
"Dekalog" stał się jednym z najbardziej osobistych dzieł Krzysztofa Kieślowskiego w dosyć nieoczekiwany sposób.
Początkowo reżyser "Personelu" i "Bez końca" chciał razem z Krzysztofem Piesiewiczem stworzyć serię scenariuszy dla swoich debiutujących kolegów z zespołu "Tor”. Z czasem jednak na tyle zżył się z przygotowywanym materiałem, że postanowił sam nakręcić cały cykl. Kieślowski zaangażował do realizacji swojego projektu znakomitych współpracowników: między innymi kompozytora Zbigniewa Preisnera (którego właściwie odkrył dla świata filmu), oraz operatorów: Sławomira Idziaka, Piotra Sobocińskiego i Edwarda Kłosińskiego, a także całą plejadę najwybitniejszych polskich aktorów.
Zetknięcie z fenomenem
"Dekalogu" nasuwa automatycznie pytanie, w jaki sposób film, który powstał minimalnym nakładem środków, właściwie na peryferiach ówczesnej Europy, obraz, mający za tło jedynie parę obskurnych bloków z ciasnymi kuchenkami, stał się tak ważny dla widzów na całym świecie? Kieślowski, zrywając z modnymi wówczas politycznymi czy społecznymi inklinacjami jako jeden z nielicznych zainteresował się jednostką, ludzkimi wątpliwościami, słabościami i marzeniami.
Jako zdeklarowany agnostyk potrafił odnaleźć odpowiedni dystans, szczególnie cenną dozę abstrakcji w opowiadanych historiach i uniknął taniego moralizatorstwa. W ten sposób reżyser późniejszego "Podwójnego życia Weroniki" czy serii "Trzy Kolory" otworzył sobie drzwi do kina europejskiego i na trwałe wpisał się do historii światowej kinematografii.
