Obywatel Stuhr

Kim jest tytułowy obywatel?

Jerzy Stuhr: - Należy do klasy inteligenckiej. Ma nieskończone wyższe studia. Jest działaczem, a ponieważ z wykształcenia jest polonistą, to pracuje w różnych branżach. Głównie w branży kulturalnej - jest albo szefem zespołu ludowego, albo "kulturalno-oświatowym", albo jest socjalnym pracownikiem w dużych zakładach. Uczy również różnych zajęć w szkole.

Poznajemy go od bardzo wczesnego dzieciństwa do dorosłości. To jest 60 lat jego życia w soczewce. Ilu aktorów będzie grało tę postać?

- Trzech. Ja, mój syn i chłopczyk, odgrywający rolę głównego bohatera z lat 50.

To jest kolejny film, który pan nie tylko reżyseruje i nie tylko gra w nim główną rolę. Napisał pan również scenariusz. Skąd u pana ta chęć, by się zajmować współczesną Polską?

- To jest pewne upodobanie do określonego rodzaju gatunku filmowego. Chyba się to wzięło kiedyś z mojej fascynacji twórczością Krzysztofa Kieślowskiego, który zawsze mi mówił: "Wiesz, tak mnie najbardziej wzrusza i interesuje, jak ktoś mi bliski, ktoś w takiej samej marynarce jak ja, coś mi o sobie opowiada". I ten rodzaj filmu we mnie tkwi głęboko. Z tego powodu nigdy nie grałem w filmach kostiumowych. Nie przyjmowałem takich ról. Źle bym się czuł. Z tego też płynie taka nauka: "Zawsze opowiadaj o tym, co znasz najlepiej, nie udawaj jakiegoś innego kraju." Odpowiedź na pani pytanie - stąd Polska.

- Dla mnie szczytem takiej właśnie komunikacji uniwersalnej były dwa nazwiska: Krzysztof Kieślowski, jego "Dekalog" - opowiadający historię o mieszkańcach osiedla Stegny w Warszawie, która jest zrozumiała na całym świecie. Drugim takim [człowiekiem] w teatrze był Tadeusz Kantor, który rozsławił swoją rodzinną wieś, właściwie maleńkie miasteczko Wielopole, na cały świat. To są niedościgłe wzory dla mnie, żeby opowiadać o sobie, a szukać języka, aby to się zuniwersalizowało. Na przykład w tym filmie będzie trudno. Bo w tym filmie - takie mam ambicje i uczciwość wewnętrzną, chcę opowiedzieć o kilkunastu datach, które dla mojego pokolenia były niezwykle ważne. Te daty, dla kogoś, kto niedokładnie rozumie kontekst historyczny, mogą być troszkę niezrozumiałe. Ale nie przejmuję się tym, bo większa jest chęć, żeby upamiętnić fundamentalne daty mojego pokolenia, które miało bardzo ciekawe życie.

Jakie to będą daty?

- Czasem to nie data konkretna, ale "wokół". Późny okres stalinowski, 1968 rok - dla mojego pokolenia bardzo ważny, stawaliśmy się wtedy, my-młodzież, ludźmi społecznymi. Potem lata 70., wybór papieża, ta noc, która przecież też jakoś zmieniła nasze życie. Potem lata 80., internowanie. Potem wybory - 1989 rok. Później ostatnie 20 lat.

W dniu, w którym rozmawiamy, powstaje scena w siedzibie Związku Kombatantów w Alejach Ujazdowskich w Warszawie. Pan jest w kostiumie z epoki, końcówka lat 80.

- Tuż po wyborach do Sejmu, który był pierwszym Sejmem. Jak określiła pani Joanna Szczepkowska: już komunizm się skończył. Zresztą, komentarz na temat tego zdania też się znalazł.

Katarzyna Sobiechowska-Szuchta

Ciekawi Cię, co w najbliższym czasie trafi na ekrany - zobacz nasze zapowiedzi kinowe! Chcesz obejrzeć film? Nie możesz zdecydować, który wybrać? Pomożemy - poczytaj nasze recenzje!